کوری - blindness

" کوری همه را فرا میگیرد همچنان که بدی و زشتی همه جا را "  

" کوری " تلخ ترین رمانی است که ساراماگوی پرتغالی آن را نوشته است . از طنزها و شوخ طبعی های نویسنده در هیچ جای کتاب اثری نبود.

وقتی گلستان را می خوانی می بینی که در این کتاب, آدمها و القابشان مهم نیستند, و سعدی فقط سعی بر آن دارد تا  پیام اخلاقی خود را به شنونده برساند. درست از همین شیوه نگارش در کتاب کوری استفاده شده است. افراد جوری خطاب میشوند که گویی اصلا اهمیت ندارند و چیزی که مهم است اتفاقات پیرامون آنهاست.

" پیرمردی که چشم بند داشت " " مردی که اتومبیل نابینا را دزدید " " دختری که عینک دودی میزد " .....

نابینایی که تمام مردم شهر در این کتاب به آن دچار می شوند از نوع کوری فیزیکی نیست. بلکه کوری است که افراد به یکباره غرق یک سفیدی غلیظی می شوند و هیچ نمی بینند . گویی یک پرده ای از رنگ سفید روی چشمانشان کشیده میشود و نابینایی مطلق رخ میدهد.

ساراماگو با هوشیاری بسیار, رنگ سفید را, رنگ کوری انتخاب کرده است . تیز بینی و تبحر او را دوست داشتم.

1- در فلسفه ارسطو, هر پدیده ای که به صورت بالقوه توانایی تبدیل شدن و به فعلیت در آمدن به چیزی دیگر را داشته باشد chaos هیولا نامیده میشود . chaos در زبان انگلیسی هرج و مرج و بی نظمی کامل معنا میشود. ..

مثلا یک دانه گیاه , هیولای یک درخت است. فلاسفه یونان به آن مرحله از تشکیل دنیا که هنوز هیچ پدیده ای در آن بوجود نیامده و نظمی شکل نگرفته نیز , هیولا میگویند.. آنان بر این باورند که پیوسته همین بی نظمی , نظم جهان را تهدید میکند و در تمام اسطوره ها , نیروهای بد می خواهند دنیا را به این بی نظمی اولیه بکشانند.

2- از آنجایی که نور سفید به رنگهای دیگر تجزیه میشود, پس به زبان فلاسفه یونان , رنگ سفید هیولای رنگهای دیگر است. رنگ سفید هیولای رنگ سبز است , هیولای رنگ قرمز است .. که این رنگهای سبز و قرمز در این کتاب نماد نظم و قانون بشری اند.. وقتی نابینایی سفید مردم شهر را فرا میگیرد در واقع نماد این است که بی نظمی و هرج و مرج کامل مردم شهر را فرا گرفته است.

ساراماگو در این کتاب میخواهد جامعه کنونی را که در آن مهربانی و محبت در حال کم رنگ شدن و سرپیچی و تخلف رو به افزایش است را به ما نشان دهد.

این داستان یک داستان apocalyptic ( آخرالزمانی ) است. داستانهایی عموما مذهبی که مصیبت هایی که بشر به آن دچار میشود را بازگو میکند و شیطان برای مدتی بر زمین حاکم میشود. نشانه هایی از پایان جهان و سپس زندگی جدیدی که بر پایه عدل آغاز خواهد شد.

پی نوشت :

ساراماگو به هیچ وجه به مسیحیت اعتقادی ندارد اما در این کتاب مطالبی را بیان میکند که نمونه های نزدیک به آن در کتاب انجیل عهد جدید به نام مکاشفه دیده میشود، که خبر از وقایع روزهای آخر و بازگشت دوباره مسیح دارد.